An experience that most Giegengacks will be familiar with is the reaction of people to our family name: ‘Gosh, I’ve never heard that name before…’. Often followed by: ‘Where does that name come from?’ We can then say that our ancestors came from Germany as far as we know, but we must find with the questioner that the name doesn’t sound very German. To shed more light on the origin and the meaning of the name Giegengack, we’re gonna list here all possible explanations that we know of and that family members sent us.
(In blue color the Dutch translation.)

Een ervaring die alle Giegengacks zullen kennen is de reactie van mensen op onze achternaam: 'Goh, die naam heb ik nog nooit eerder gehoord...'. Vaak gevolgd door: 'Waar komt die naam vandaan?' We kunnen dan zeggen dat onze voorouders voor zover bekend uit Duitsland komen, maar moeten met de vrager vaststellen dat de naam niet typisch Duits klinkt. Om meer licht op de afkomst en betekenis van de naam Giegengack te werpen gaan we hier de mogelijke verklaringen die we kennen, en die familieleden gestuurd hebben, op een rij zetten.

Sound-imitative [schallnachahmend - klanknabootsend]

The name Giegengack could have something to do with the way that a person talks or walks, or even with a particular dance. A ‘Gigue’ or ‘Gigne’ is a sailor’s dance. According to mr. Amaat Vyncke, a Dutch name scientist, the family name stands close to nature observation and has a musical en visual effect as a word. (From: Geschiedenis van het geslacht Gigengack / History of the Gigengack family.)

De naam Giegengack kan samenhangen met de manier van spreken of lopen van een persoon, of zelfs met een bepaalde dans. Een 'Gigue' of 'Gigne' is een matrozendans. Volgens de heer Amaat Vyncke, naamkundige, is het een dicht bij de natuurobservatie levende familienaam, welke een muzikale en visuele werking heeft als woord. (Uit: Geschiedenis van het geslacht Gigengack.)

Goose herd [Gänsehirt - ganzenhoeder]
An example of the sound-imitive theory is the connection of 'giegelje', meaning dance, and the word 'gak', the sound of a goose. Henk and Paul Gigengack conclude: 'The first Giegengack was a goose herd'.

Robert Gigengack from Hengelo adds to this that a number of years ago he hit upon the word ‘Gige’ or ‘Giege’ in an encyclopedia, which proved to be German dialect meaning gander (male goose). Added to the German words ‘gack’, ‘gackeln’, ‘gackern’ and ‘gacksen’ which mean the honking of gooses, seems to him to indicate that the name Gigengack means something as ‘the honking of a (male) goose’. In addition he mentions that the goose is known as a symbol of both freedom and vigilance: migratory bird and watcher of the farmyard. It may be component of the meaning of the name Gigengack as well.

Een voorbeeld van de klanknabootsende theorie is de verbinding van 'giegelje', dat dans betekent, en het woord 'gak', het geluid dat een gans maakt. Henk en Paul Gigengack concluderen: 'De eerste Giegengack was een ganzenhoeder'.

Robert Gigengack uit Hengelo voegt hieraan toe dat hij een aantal jaren geleden in een encyclopedie ontdekte dat ‘Gige’ of ‘Giege’ een platduits woord voor ganzerik (mannetjesgans) is. Dat gevoegd bij de Duitse woorden ‘gack’, ‘gackeln’, ‘gackern’ en ‘gacksen’ dat het snateren van een gans aanduidt (vrglk. ook het Nederlandse ‘gakkeren’), lijkt hem erop te wijzen dat de naam Gigengack iets betekent als ‘het gakkeren van een (mannetjes)gans’. Hij merkt daarbij op dat de gans zowel een symbool van de vrijheid als de waakzaamheid is: trekvogel en bewaker van het boerenerf. Mogelijk is dat eveneens onderdeel van de betekenis van de naam Gigengack.

Chime of bells [Glockenspiel - klokkenspel]

One of the meanings that Robert Giegengack jr. has heard of is that of a small chime of bells (Glockenspiel).

Eén van de betekenissen die Robert Giegengack jr. heeft gehoord is die van een klein klokkenspel (Glockenspiel).

	Celtic bird by Cari Buziak (see her website)

Fortune-seeker [Glücksritter - gelukzoeker]

According to another theory that we first heard in Kleinschmalkalden from aunt Gertrud Giegengack, the name has a Celtic background. Helmut Giegengack of Chemnitz told us that the Celts inhabited a large part of Germany around 700 B.C., from where they expanded their realm in all directions. The family name Giegengack is said to have great similarity to the Celtic word for fortune-seeker.

Volgens een andere theorie, die we in eerste instantie in Kleinschmalkalden van tante Gertrud Giegengack gehoord hebben, heeft de naam een Keltische achtergrond. Helmut Giegengack uit Chemnitz vertelt ons erover dat de Kelten rond 700 voor Christus behalve Oostenrijk en Zwitserland ook een groot deel van Duitsland bevolkten, van waaruit zij hun rijk in alle richtingen uitbreidden. De naam Giegengack zou grote verwantschap hebben met het Keltische woord voor 'gelukzoeker'.

	Rooster, image by Jill Martowirono (see her blog)

Dictionary [Wörterbuch - woordenboek]

English translation to follow.

Vanuit diverse etymologische woordenboeken en woerterbuchnetz.de komt Robert Gigengack uit Hengelo (Nederland) tot de volgende uitleg.

De varianten van het eerste deel van onze naam zijn: gige - gigen / giege - giegen / geige - geigen en geyge - geygen. De vorm geigengack lijkt een latere, afgeleide vorm te zijn, mogelijk afgeleid van geygengack welke laatste vorm tot nog toe echter slechts eenmaal voorkomt als variant van gigengack, beide in een document uit 1543. Van het woord geyge is echter geen betekenis te vinden.

De woorden gige - gigen en giege - giegen gaan alle terug op de indo-germaanse stam 'ghe' of 'ghei' hetgeen betekent: gapen, geeuwen c.q. de mond of kaken open sperren. Daar komen twee hoofdbetekenissen uit voort: het slaken van klanken en het uiteen bewegen van delen (zoals bij boven- en onderkaak die uiteen bewegen bij het geeuwen). In de loop van vele eeuwen zijn hieruit diverse afleidingen voortgekomen. Onder meer: het schreeuwen van een gans (en afgeleid daarvan de woorden voor ganzerik of haantje), een piepend geluid maken bij ademhalingsproblemen, giechelen, hikken, schokkend bewegen met het bovenlichaam, viool - of beter - strijk-intstrumenten (giga, gige, geige: genoemd naar het heen en weer strijken van de strijkstok; en afgeleid van de betekenis viool: viool- speelman en het drukke, beweeglijke dansen dat plaatsvond bij het spelen op de viool: gige en gigue). Verdere betekenissen van gige, gigen, giege, giegen zijn nog mondharmonica (die ook heen en weer bewogen wordt), misleiden, oplichten of voor de gek houden (afwijken, uiteengaan of wegleiden ten opzichte van de rechte weg) en daarvan afgeleid: nar, gek, oplichter. Verder zijn er nog de betekenissen deur (mogelijk afgeleid van het heen en weer bewegen van de deur) of doorgang en tenslotte: het beweegbare bovendeel van een schandpaal.

Het tweede deel van onze naam: gack zien we veel terug in de betekenis van het geluid dat ganzen maken. In het duits: gacksen, gackern, gacken. Afgeleide, overdrachtelijke betekenissen van dat basisgegeven zijn: bazelen, kletsen, roddelen en glad praten. Een geheel andere maar wel heel interessante betekenis van gack is: dragende balk, steun-balk, nokbalk of de ruimte die boven respectievelijk onder deze balken ligt: een zolderruimte boven een doorgang, of (hooi-)zolder boven een deel.

Voor de betekenis van onze naam moeten we begrijpen dat het woord gack feitelijk het hoofdwoord is waarbij het woord gige of gigen het hoofdwoord verder specificeert. Dat genereert onder meer de volgende betekenissen: met betrekking tot de eerste betekenis van gack: iemand die spreekt of lacht met het geluid van een viool, haan of gans, iemand die vaak het hoogste woord voert, iemand die gladde praatjes verkoopt, iemand die veel roddelt, iemand die anderen vaak voor de gek houdt, iemand die vaak onzin uitkraamt. Met betrekking tot de tweede betekenis van gack: iemand die woont op een zolderkamer boven een doorgang, poort of deel, iemand die woont op een zolderkamer waar eens een (viool-)speelman woonde, iemand die woont op een kleine zolderkamer (overdrachtelijk voor de ruimte waar een haantje verbleef of kon verblijven)... Enzovoort.
Om een definitieve duiding van onze naam te krijgen moeten we waarschijnlijk echter de oudste inwoners van Klein-Schmalkalden eens uithoren...

Violin by a lake [Geige bei See - viool bij een meer]

The german word Geige means 'violin'. The idea is that the meaning of the name Giegengack is 'Violin by a lake'. (Both Lucie Giegengack Teegarden and Robert Giegengack jr. sent us this explanation.)

Het duitse woord Geige betekent 'viool'. Het idee is nu dat de betekenis van de naam Giegengack is 'Viool bij een meer'. (Zowel Lucie Giegengack Teegarden als Robert Giegengack jr. stuurden deze uitleg.)

Sorbs and Wends [Sorben und Wenden - Sorben en Wenden]

Lucie Giegengack Teegarden wrote to us that she saw a commemorative calendar from Schmalkalden, with old pictures and some notes that she tried to read. ‘It says that around the year 531 of the Thüringer Reich Slavic Sorbs and Wends (Sorben und Wenden) came into the region (in 531 the powerful kingdom of the Thuringians was overthrown by the Franks). While the native Thuringians lived in the valleys and along the rivers, the Slavs worked in the forests and in the high mountains as mine worker, lumberjack, resin and pitch worker, coalman, and as a blacksmith. Some of the family members living in Kleinschmalkalden when my parents visited there were still in the metalworking business. This little calendar also mentions some Slavic words that entered the language from that time.’ ‘So I have wondered if our forebears were among these Sorbs and Wends who came from what is now Poland and the Czech Republic hundreds of years ago to settle in the Thüringer Wald.’
Helmut Giegengack of Chemnitz says to this theory: ‘Many towns still have Slavic names. In the neighbourhood of Kleinschmalkalden lies Winne (from Wenden which also means Slavs). There these Slavs had a so called Siedlungsgebiet (settlement area) what implied that they were allowed to stay in the region provided that they would not make any attacks on neighbouring peaceful villages and farmsteads. However I spoke to a Czech colleague about our family name; he excludes the possibility that the name Giegengack (or Gigengack) has Slavic roots.’

Nederlandse vertaling volgt later.

Gegenhuber

Another remarkable explanation is that our family name is a misspelling of Gegenhuber, according to Robert Giegengack jr. Possibly the German word gegenüber (opposite) is meant here.

Een andere opmerkelijke verklaring is dat onze familienaam een foutieve spelling is van Gegenhuber, volgens Robert Giegengack jr. Wellicht wordt gedoeld op het Duitse woord gegenüber (tegenover).

Love and freedom

Eric Gigengack from Amsterdam wrote to us that his grandfather Chris Gigengack and father Hans Gigengack allways said that Gigengack is old Danish for love and freedom.

Eric Gigengack uit Amsterdam laat ons weten dat zijn opa Chris Gigengack en vader Hans Gigengack altijd zeiden dat Gigengack in het oud Deens liefde en vrijheid betekent.

Writers inspired by the name Gi(e)gengack

De Giegelgak is one of the stories in 'Wat enigjes'. (Waiting for permission to show the cover of this book.)   Marten Toonder (1912) Photo © Chris van Houts   Click to read this letter from Marten Toonder.             De giegelgak, story in the cartoon book 'Wat enigjes', drawed and written by Marten Toonder (published in 1954) Marten Toonder is a Dutch writer and cartoon artist, who started his own cartoon studio after World War II. He is famous for his main serial 'Tom Poes'. Tom Poes is a Dutch newspaper comic strip by Marten Toonder that has been published in Holland and other countries since the late 1930s. The main characters are Tom Poes, a smart white cat, and his bear friend the gentleman Sir Olivier B. Bommel. Click here to see Marten Toonder's explanation about the use of the name Giegelgak.

De vogel Gigengack: poems in Dutch, Frysk and Grunnegers by Tjaard W. R. de Haan (1961) Tjaard de Haan (1919-1983) was a teacher but also a writer, poet, expert about folklore, director and editor. De vogel Gigengack (The bird Gigengack) is a bundle of poems that he wrote earlier for the monthly magazine of the Grunneger Genootschap Dörp en Stad.

In the bookshops in November 2004: Mevrouw Gigengack. Uit het leven van een dame.   Nelleke Noordervliet (1945) used the name Gigengack for her main character. Photographer unknown.             Mevrouw Gigengack. Uit het leven van een dame. By the Dutch writer Nelleke Noordervliet (November 2004) Madam Gigengack is a woman that eats more than she needs because she once liked to become an opera singer and a voice should rest in fat, she had heard. She is interested in a philosophical way in all kind of subjects and she's also looking for love. Writer Nelleke Noordervliet told us that she was looking for a name for a character in her new book. She found the name Gigengack in the phone book of the city of Haarlem. ‘I love this character a lot and I hope she will do honour to your familyname’. More information about the book at the publishers website http://www.augustus.nl/ and of course in the book itself.

Do you have more ideas or information on the meaning of the name Giegengack? Please mail us here.